حداقل سایز یا سطح مقطع سیم ارت در ساختمان ها مطابق با استاندارد یا مقررات ملی تعیین میگردد. در این بخش به طور دقیق کمینه سایزها را اعلام میکنیم.
مبحث سیزدهم مقرارت ملی ساختمان ایران که به موضوع طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمانها میپردازد، در مورد هادی سیمهای حفاظتی (ارت)، خنثی (نول)، اتصال زمین و همبندیها اعلام میدارد که:
- کلیۀ هادیهای یاد شده باید از جنس مس باشند.
- اگر برای همبندیها از انواع هادیهای لخت (بدون عایق) استفاده شود، این هادیها نباید از نوع افشان باشند؛ مگر در موارد مخصوص.
- هادیهای اتصال به زمین و هادیهای دفن شده به عنوان الکترود زمین، نباید از نوع افشان باشند.
در مورد سطح مقطع این هادیها نیز اطلاعاتی در پیوست همین مقررات آمده است که در ادامه به آنها میپردازیم.
سایز هادیهای سیم ارت، نول و PEN
سطح مقطع هادیهای سیمهای حفاظتی (PE)، خنثی (N) و هادی مشترک حفاظتی و نول (PEN) نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:
- برای سطح مقطع هادی فاز کمتر و مساوی 16 ملیمتر مربع ← حداقل سایز هادی حفاظتی و خنثی: برابر با فاز
- سایز هادی فاز بیشتر از 16 و کمتر و مساوی 35 میلیمتر مربع ← حداقل سایز سیم ارت و نول: 16 mm²
- سطح مقطع رسانای فاز بیشتر از 35 mm² ← کمینه سطح مقطع هادی حفاظتی: نصف سایز فاز
در مورد مدارهای با سطح مقطع هادی فاز تا 4 میلیمتر مربع، اگر هادی حفاظتی (PE) همراه مدار (رشته ای از کابل یا رشته ای از یک مدار داخل لوله) نباشد و جداگانه کشیده شود، سطح مقطع آن نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:
- 2.5 میلیمتر مربع؛ اگر هادی ارت از حفاظت مکانیکی کافی برخوردار باشد.
- 4 میلیمتر مربع؛ اگر سیم ارت از حفاظت مکانیکی کافی برخوردار نباشد.
سطح مقطع هادی همبندی اصلی
سطح مقطع هادی همبندی نباید از 6 میلیمتر مربع کوچکتر باشد. سایز هادیهای حفاظتی در تأسیسات هر چه باشد، لزومی نخواهد داشت سطح مقطع هادی همبندی از 25 Sq.mm بزرگتر باشد.
بین این دو حد، سطح مقطع هادی همبندی اصلی نباید از نصف سطح مقطع بزرگترین هادی حفاظتی در تأسیسات، کوچکتر باشد.
سایز هادیهای همبندی اضافی
سطح مقطع هادی همبندی اضافی که بدنۀ دو دستگاه را به هم وصل میکند، نباید از کوچکترین هادی حفاظتی (PE یا PEN) مدار تغذیه کنندۀ دو دستگاه، کمتر باشد.
هادی همبندی متصل کنندۀ بدنه های هادی و قسمتهای هادی بیگانه، نباید از نصف رسانای حفاظتی مدار مرتبط، کوچکتر باشد.
صرفنظر از موارد یاد شده، سطح مقطع هادی همبندی اضافی نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:
- 2.5 mm²؛ اگر هادی همبندی اضافی از حفاظت مکانیکی کافی برخوردار باشد.
- 4 mm²؛ اگر هادی همبندی اضافی از حفاظت مکانیکی کافی برخوردار نباشد.
حداقل سایز سیم اتصال زمین
سطح مقطع هادی زمین (هادی وصل کنندۀ الکترود زمین و ترمینال اصلی اتصال به زمین) نباید از مقادیر زیر کوچکتر باشد:
- دارای حفاظت مکانیکی و حفاظت در برابر خوردگی و زنگ زدگی: طبق نکات مذکور در بخش نخست (سایز هادیهای سیم ارت، نول و PEN)
- بدون حفاظت مکانیکی؛ اما حفاظت شده در برابر خوردگی و زنگ زدگی: 16 میلیمتر مربع
- بدون حفاظت مکانیکی و حفاظت نشده در برابر خوردگی و زنگزدگی: 25 میلیمتر مربع