استاندارد IEC 60189-2 مرتبط با کابل های فرکانس پایین با رشته های زوجی، سه تایی و چهارتایی با عایق و روکش PVC برای نصب داخل ساختمانیست. خلاصۀ محتوای این استاندارد را اینجا ببینید.
دامنۀ کاربرد استاندارد IEC 60189-2
استاندارد IEC 60189، همانطور که اشاره شد، دربارۀ سیم و کابلهای فرکانس پایین با عایق و روکش PVC است. بخش 2 این استاندارد، راجع به کابلهاییست که مناسب نصب در فضای داخل تأسیسات (Indoor or Inside) هستند و برای برقراری ارتباطات زیر استفاده میشوند:
- تجهیزات انتقال (امواج مخابراتی)
- تجهیزات مخابراتی و ارتباطات
- تجهیزات پردازش داده
[با نگاهی بر دامنۀ کاربرد، متوجه میشویم که محصولاتی مانند کابل تلفن داخل ساختمانی، کابلهای آیفون تصویری، کابلهای سیستمهای امنیت ساختمان، کابل اینترکام و برخی از انواع کابلهای انتقال دیتای آنالوگ یا دیجیتال در مراکز داده، میتوانند مطابق با این استاندارد طراحی و تولید شوند.]
مشخصات هادیها در IEC 60189-2
هادی ها یا رساناهای کابلهای مشمول این استاندارد، باید از جنس مس انیل شده، با کیفیت ساخت یکنواخت و عاری از عیوب باشند. رساناهای مذکور میتوانند ساده یا قلع اندود باشند. این هادیها، تک مفتولی بوده و شکل مقطع آنها گرد است. ویژگیهای مس هادی کابلها باید منطبق بر استاندارد IEC 60228 باشد.
[با این توضیحات راجع به جنس هادی این کابلها، به این نکته پی میبریم که کابلهای تلفن با رسانایی غیر از مس خالص، بر خلاف استاندارد بین المللی هستند.]
سایز این هادیها بر اساس قطر نامی آنها تعیین میگردد. قطرهای استاندارد: 0.4، 0.5، 0.6 و 0.8 میلیمتر هستند. مفتولهای رسانای کابل در حالت عادی باید یک تکه و پیوسته باشند. اگر در صورت لزوم، از اتصال [جوش] در هادی استفاده شود؛ بایستی مقاومت در برابر شکستِ نقطۀ اتصال، کمتر از 85 درصد مقاومت در برابر شکست هادی نباشد.
بیشینه مقاومت الکتریکی مجاز (اُهم/کیلومتر) هر هادی کابل عبارتند از:
- 0.4 میلیمتر: 153
- 0.5 میلیمتر: 97.8
- 0.6 میلیمتر: 69
- 0.8 میلیمتر: 37.5
عایق رشته های کابل
عایق کابلهای مشمول استاندارد IEC 60189-2، باید از آمیزۀ پلی وینیل کلراید (P.V.C) ساخته شوند. پوشش عایق بر روی هادیها باید پیوسته و تا حد امکان ستبری آن در طول رشته، یکنواخت باشد.
حداقل ضخامت عایق برای هادی های تا 0.6 میلیمتر، برابر با 0.15 میلیمتر و برای هادیهای 0.8 میلیمتری، حداقل 0.25 میلیمتر است. ولتاژ تست مقاومت عایقی برای کابل های 0.4 تا 0.6 میلیمتر، برابر با 1000 ولت AC یا 1500 ولت DC و در کابل 0.8، برابر با 1500 ولت AC یا 2250 ولت DC به مدت یک دقیقه میباشد. کمینه مقاومت عایقی آمیزۀ مذکور نیز 500 مگا اُهم.کیلومتر است.
[شناسایی رشته های این کابلها از طریق کدِ رنگ عایق انجام میشود. در ضمیمۀ A استاندارد مورد بحث، ترتیب رنگ بندی زوج سیمها مطابق با تصویر زیر است]
پوشش میانی، شیلدینگ و روکش نهایی
میتوان از یک محافظ به شکل یک یا چند نوار مارپیچی یا طولی با همپوشانی از جنس مواد غیر رطوبت گیر و غیر فیتیله ای یا یک روکش میانی نازک، بر روی رشته های کابل استفاده کرد.
برای حفاظت الکترواستاتیکی کابل، میتوان اسکرین (شیلد) را به کار برد. جنس شیلد باید از نوار مسی یا آلومینیومی با حداقل ضخامت 0.04 میلیمتر باشد و یا نواری نازک از همین جنس با حداقل ضخامت 0.008 میلیمتر که یک سوی آن با پلاستیک اندود شده (laminated).
این نوار یا فویل، باید به صورت مارپیچی یا طولی بر روی رشته های کابل با همپوشانی حداقل 20% یا 6 میلیمتر (هر کدام که کمتر باشد) پیچیده شود. یک یا چند سیم مس قلع اندود، باید در تماس مداوم با طرف فلزی این نوار باشد. این سیم میتواند با مقطع گرد یا تخت بوده و سطح مقطع کل آن نباید از 0.125 میلیمتر مربع، کمتر شود.
میتوان یک لایۀ محافظ بیرونی را از جنس مواد غیر رطوبت گیر و غیر فیتیله ای، بر روی اسکرین به کار برد.
مطابق عنوان استاندارد IEC 60189-2، جنس روکش خارجی این کابلها نیز باید از آمیزۀ متناسب PVC و رنگ آن ترجیحاً طوسی (خاکستری) باشد.