تفاوت سیم با کابل برق چیست؟

اگر علاقه مند هستید بر پایه تعاریف فنی و تخصصی، تفاوت سیم با کابل برق را بدانید، پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه بفرمایید.

در گام نخست، بهتر است برای پاسخ به این پرسش پر تکرار، تعریفی برای سیم برق و کابل برق داشته باشیم. مطمئناً از دل این تعاریف، شباهتها و تفاوتهای میان این دو محصول آشکار خواهد شد.

سیم برق چیست؟

سیم برق یا Electrical Wire، حداقل دارای یک هادی یا همان رسانای الکتریسیته است که برای عبور جریان برق از آن استفاده میشود.

اگر این رسانا بدون پوشش و فاقد عایق باشد، عنوان سیم لخت یا Bare Wire برای آن استفاده میگردد. و اگر هادی با یک پوششی از مواد نارسانا از نظر الکتریکی محافظت گردد، اسمش سیم عایقدار خواهد بود که در انگلیسی Insulated Wire میگویند.

سیمهای برق عایق دار غالباً دارای یک پوشش نارسانا هستند؛ اما در برخی موارد خاص، ممکن است سیم برق با دو پوشش نیز طراحی شود.

همچنین ممکن است دو رسانای دارای پوشش در کنار یکدیگر باشند و محصول نهایی باز هم عنوان سیم داشته باشد. مانند سیم دولای برق که با نام سیم نایلون یا بند تخت نیز شناخته میشود.

بنابراین، این امکان وجود دارد که سیمی دارای بیش از یک پوشش عایقی و یا بیش از یک رشته باشد؛ اما همچنان نام آن سیم برق باشد، نه کابل برق.

کابل برق چیست؟

در تعاریف فنی مهندسی برق، یک ویژگی برجسته برای کابل برق اعلام میشود که میتواند در متمایز کردن آن نیز مورد توجه قرار بگیرد.

مطابق این تعریف، «کابل برق محصولیست برای عبور ایمن جریان الکتریسیته در حالی که از نظر الکتریکی به طور 100% نسبت به محیط ایزوله است. سطح عایق بندی کابل برق باید شرایطی را فراهم کند که ولتاژ روکش بیرونی آن نسبت به زمین صفر باشد.»

کابلهای برق میتوانند داری یک یا چند رشته هادی باشند. بیشتر کابلهای برق حداقل دارای سه جزء زیر هستند:

1. رسانای الکتریسیته: معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم که وظیفه عبور جریان برق را بر عهده دارد. Conductor واژه معادل رسانا در زبان انگلیسی است.
2. عایق: از مواد نارسانایی مانند پی وی سی، پلی اتیلن، پلی اتیلن کراسلینک شده، لاستیک، سیلیکون و موارد دیگر. در زبان انگلیسی به آن Insulation میگویند.
3. روکش یا غلاف: که بیشتر آن را از مواد نارسانا میسازند. در انگلیسی بریتیش به روکش کابل Sheath میگویند و در انگلیسی آمریکایی واژه Jacket برای آن به کار میرود.

مواردی مانند کابل جوشکاری وجود دارند که دارای یک عایق یا روکش هستند؛ اما مطابق تعریف، در گروه کابلها دسته بندی میگردند؛ نه سیم برق. دلیل این موضوع، همان ایزوله بودن کامل هادی کابل نسبت به محیط خارج از آن توسط همین یک لایه روکش و نیز ایجاد مقاومت مکانیکی مناسب توسط آن است.

برخی از کابلهای Multi Core و کابلهای زره دار، افزون بر غلاف (روکش بیرونی) دارای یک روکش میانی نیز هستند. این بخش را با نام بدینگ یا فیلر (پر کننده) نیز میشناسیم.

شباهت میان کابل و سیم برق

مبتنی بر توضیحات، ابتدا دو شباهت اصلی میان سیم برق و کابل برق را میگوییم:

1. هر دو دارای حداقل یک رسانای الکتریسیته هستند.
2. هر دو برای عبور جریان برق استفاده میشوند.

اکنون با در نظر گرفتن تعاریف کابل و سیم برق و شباهتهای میان این دو، میرسیم به موضوع اصلی که فرق بین سیم با کابل برق بود.

تفاوت سیم با کابل برق

• سیم برق ممکن است بدون عایق باشد؛ اما هیچ کابل برقی بدون روکش نیست.
• درست است که معمولاً لمس سیم برق عایقدار سبب برق گرفتگی نمیشود؛ اما تنها در مورد کابلهای برق سالم میتوان از صفر بودن ولتاژ روکش آنها نسبت به زمین مطمئن بود.
• در طراحی کابلهای برق، حفاظت فیزیکی و مکانیکی اهمیت بیشتری دارد. متناسب با محل نصب و شرایط بهره برداری معین برای کابل، این حفاظت مکانیکی ممکن است تنها بر عهده روکش نهایی کابل و یا با کمک اجزای حفاظتی دیگری در ساختار کابل باشد.

تمایز کابل با سیم برق از طریق بودن یا نبودن روکش نهایی، شاخصه ایست که در عناوین استانداردها هم وجود دارد. مثلاً در استاندارد IEC 60227-3 که مرتبط با سیمهای برق با عایق PVC برای نصب ثابت است، در عوض عنوان سیم، عبارت Non sheathed cable یعنی کابل بدون روکش نهایی را نوشته اند.

با این توضیحات دانستیم که اگر در تفاوت میان سیم با کابل برق، بگوییم سیمها تک رشته هستند و کابلها چند رشته، غلط است. چون دیدیم که هم سیمهای چند رشته وجود دارد و هم کابلهای برق پرشماری که تنها دارای یک رسانا یا یک Core هستند.

مثالهایی از تمایز میان سیم و کابل برق

حال که شباهتها و تفاوتهای میان این دو گروه محصول را دانستیم، بر اساس نکاتی که گفتیم به تعیین سیم یا کابل برق بودن در نمونه های زیر میپردازیم:

• هادیهای هوایی بدون روکش بر روی دکلهای انتقال برق را میتوان سیم برق نامید؛ اما کابل برق نه. ← دلیل: چون روکش ندارند.
• هادیهای هوایی روکشدار فشار متوسط (هادیهای جدا از هم که دارای یک لایه روکش هستند) بر روی تیرهای توزیع برق در شهرها و روستاها را نمیتوان کابل برق نامید. ← دلیل: روکش این هادیها صرفاً برای جلوگیری از اتصال میان هادیها با هم و با دیگر تجهیزات و اشیاء مجاور است. ضخامت و استقامت عایقی این روکشها به مقداری نیست که بتوان از صفر بودن ولتاژ آن نسبت به زمین یقین حاصل نمود. پس کابل نیستند.
• کابل تک رشته NYY یا NAYY، کابل برق است، نه سیم. ← دلیل: درست است که تک هادی هستند؛ اما دارای عایق و روکشند و ضخامت عایق و روکششان متناسب با سطح ولتاژ نامی آنها (0.6/1 کیلو ولت) میباشد. پس از نظر الکتریکی، هادی ایزوله صد در صدی نسبت به محیط بیرون از آن است و روکش کابل از جنس مناسب و ضخامت کافی برای حفاظت از اجزای داخلی بهره مند میباشد.