منظور از Sqmm در کابل چیست؟

مفهوم Sqmm در کابل چیست؟ این پرسشِ شماری از مشتریان و جست و جو کنندگان اطلاعات کابلهاست. در این بخش از مفهوم Sq.mm در مشخصات کابلها خواهیم گفت.

به احتمال زیاد هنگامی که شما مشخصات یک سیم یا کابل را در برگۀ خرید، برگۀ استعلام قیمت، پلاک مشخصات، دیتاشیت و یا اطلاعات چاپ شده بر روی عایق یا روکش آنها میخوانید، با حروف اختصاری متعددی مواجه خواهید شد. یکی از این حروف اختصاری، Sq.mm یا مترادف آن میباشد و حالا میخواهیم بدانیم مفهوم و معنای آن چیست.

معنی Sqmm در کابل

این حروف، مخفف عبارت انگلیسی: “Square millimeter” است که ترجمۀ آن به فارسی میشود: «میلیمتر مربع».

میلیمتر مربع، واحدی برای اندازه گیری مساحت است. سایز یا اندازه، مفهومی اساسی در مهندیست. در حقیقت، مهندسی به معنای دانستن اندازه ها و تعیین درست آنهاست. در صنعت سیم و کابل برای گفتن سایز محصولات، چندین معیار به کار گرفته میشود. این معیارها بر پایۀ استانداردها تعریف و تدوین شده اند.

هنگامی که در مشخصات یک کابل، حروف اختصاری Sq.mm بعد از یک یا چند عدد درج میگردد، مقصود نمایش واحد سایز آن کابل است. برابر با استاندارد جهانی IEC، در مورد اندازه کابلها با عناوینی مانند سطح مقطع، Cross Section یا Cross-Sectional Area رو به رو میشویم.

اگر رسانای یک سیم یا کابل را به طور عرضی برش بزنیم و عمود به محل برش نگاه کنیم، مساحت این شکل که معمولاً یک دایره است، همان سطح مقطع آن سیم یا کابل خواهد بود. ممکن است به جای Sqmm، حروف mm² نوشته شود که مترادف همان میلیمتر مربع است.

سایزبندی و تعیین اندازۀ بسیاری از انواع سیم و کابل برق و کابلهای کنترل و ابزار دقیق، بر مبنای سطح مقطع یا همان مساحت هادی یا هادیهای آن در محل برش میباشد.

مثالهایی از سطح مقطع کابل با واحد mm²

• Copper Power Cable 2×6 Sq.mm: کابل برق مسی دو رشته است و سایز هریک از آنها شش میلیمتر مربع میباشد.
• Control Cable 12G1.5 mm²: یک کابل فرمان 12 Core است که سطح مقطع آنها یک و نیم میلیمتر مربع میباشد و یکی از این کُرها مخصوص اتصال زمین (ارت) است.
• Instrumentation Cable 10×2×1 Sqmm: یک کابل ابزار دقیق متشکل از 10 زوج رسانای 1 میلیمتر مربعیست.
• کابل برق 16+35×3 mm²: دارای سه هادی 35 و یک هادی 16 میلیمتر مربعیست.
• کابل کنترل 1.5/4×19 Sq.mm: شامل 19 کُر با سایز یک و نیم mm² است و تعدادی مفتول مسی به عنوان شیلد آنها را در بر گرفته اند که سطح مقطع معادل مجموع این مفتولهای مسی هم مرکز برابر با چهار میلیمتر مربع خواهد بود.
• کابل 20 کیلو ولت (25) 185×1 mm²: کابلی تک کُر است که سطح مقطع آن 185 میلیمتر مربع میباشد. سطح مقطع معادل سیمهای بخش اسکرین فلزی برابر با 25 میلیمتر مربع است.

خاطر نشان میگردد که در کابلهای قدرت ولتاژ پایین چند رشتۀ نیمه افشان با سطح مقطع 50 میلیمتر مربع و بالاتر، از هادیهایی با مقطع شبیه مثلث استفاده میگردد. در این کابلها، هر رشته قطاعی (Sector) از یک دایره است. مشابه هادیهای گرد، مساحت این قطاع همان سطح مقطع کابل به شمار خواهد رفت.

نکات تکمیلی درباره سایز بندی کابل ها

حال که دانستیم مفهوم Sqmm و سطح مقطع کابل چیست، گفتن نکاتی پیرامون اینها خالی از لطف نخواهد بود:

• سطح مقطع را نباید با قطر اشتباه گرفت؛ همان طور که گفتیم، سطح مقطع به مساحت اشاره دارد.
• سطح مقطع کابل صرفاً مربوط به بخش هادی کابلهاست و عایق و روکش در اندازه گیری آن منظور نمیگردند.
• در سایز بندی کابلهای تلفن بر خلاف کابلهای برق، غالباً مبنا قطر هادیهای آن است نه سطح مقطع؛ مثلاً سایز 0.6×2×6 یک کابل تلفن 6 زوج است که قطر هر یک از هادیهای آن 0.6 میلیمتر میباشد.
• سطح مقطع یک رسانا رابطۀ مستقیمی با توانایی آن در عبور جریان الکتریکی دارد.
• رابطۀ سطح مقطع رسانا با مقاومت الکتریکی آن، معکوس است؛ یعنی افزایش سطح مقطع باعث کاهش مقاومت اُهمی میشود.
• در استاندارد جهانی IEC 60228 و استاندارد ملی 3084، سطح مقاطع استاندارد رسانای سیم و کابل ها آمده است.
• سطح مقطعهای 0.5، 0.75، 1، 1.5، 2.5، 4، 6، 10، 16، 25، 35، 50، 70، 95، 120، 150، 185، 240، 300، 400، 500، 630، 800، 1000، 1200، 1600، 2000، 2500، 3000 و 3500 میلیمتر مربع، سایزهای مندرج در استانداردهای مذبور هستند.